อุทยานแห่งชาติเขาคิชฌกูฎ หรือที่ใคร ๆ เรียกกันจนติดปากว่า "เขาคิชฌกูฎ" มีพื้นที่ครอบคลุมอำเภอมะขาม และกิ่งอำเภอเขาคิชฌกูฎ จังหวัดจันทบุรี และยังเป็นต้นน้ำสำคัญของแม่น้ำจันทบุรี สภาพป่าในบริเวณนี้มีทั้งป่าดิบชื้น ป่าดิบเขา และป่าไม้ผลัดใบ มีสมุนไพรและกล้วยไม้ป่านานานชนิด รวมทั้งมีพันธ์ไม้หายากคือ ไม้กฤษณา และเนื่องจากเป็นป่าที่อยู่ในเขตเทือกเขาสูงนั้น จึงมีสัตว์ป่าชุกชุม เช่น กระทิง เสือ หมี เก้ง เลียงผา และนกชนิดต่าง ๆ นอกจากนี้ ตามลำห้วยยังมีปลาพลวง ปลาก้าง ปลาหนวด ปลาดุกรำพัน อาศัยอยู๋เป็ฯจำนวนมาก

     สำหรับสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจในบริเวณ อุทยานแห่งชาติเขาคิชฌกูฎ ได้แก่ น้ำตกกระทิง,น้ำตกคลองช้างเซ,ยอดเขาพระบาท และที่ได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวเป็นพิเศษนั้น เห็นจะเป็น การนมัสการรอยพระบาทเขาคิชฌกูฎ หรือ พระบาทพลวง นั่นเอง

ตำนานรอยพระพุทธบาทเขาคิชฌกูฎ
          ตำนานรอยพระพุทธบาทเขาคิชฌกูฎมีอยู่ว่า นายติ่งและคณะได้ขึ้นบนเขาเพื่อไปหาไม้กฤษณามาขาย และได้ไปพักเหนื่อยบนลานหินกว้าง ระหว่างนั้นเพื่อนของนายติ่งคนหนึ่ง ได้ถอนหญ้าเพื่อนอนพักก็พบแหวนใหญ่ขนาดสวมหัวแม่เท้าได้ เเละเมื่อช่วยกันตรวจดูก็พบหินแผ่นหนึ่ง มีพื้นที่เป็นรอยรูปก้นหอย ต่อมานายติ่งและเพื่อนได้นำบุตรชายไปอุปสมบทที่วัดพลับ รุ่งขึ้นก็มีงานปิดรอยพระพุทธบาทจำลอง นายติ่งซื้อทองไปปิดแล้วจึงพูดว่าแถวบ้านตนก็มีรอยแบบนี้เช่นเดียวกัน พอดีมีพระได้ยินเข้าจึงไปเรียนให้เจ้าอาวาสวัดรับทราบ เจ้าอาวาสจึงเรียกนายติ่งเข้าไปสอบถาม พร้อมกับส่งคณะขึ้นไปพิสูจน์ดู ก็พบว่าเป็นความจริง และเมื่อตรวจดูบริเวณรอบ ๆ ก็พบกับสิ่งประหลาดมหัศจรรย์อีกหลายอย่าง รอยพระพุทธบาทนั้นท่านทรงเหยียบจารึกไว้ที่ศิลาแผ่นใหญ่ บรรจุคนนั่งได้ร้อยกว่าคน บนยอดเขาสูงสุด กว้าง 1 เมตร ยาว 2 เมตร

     ทางด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้ของรอยพระพุทธบาทมีหินกลมก้อนหนึ่งใหญ่มาก เรียกว่า หินลูกพระบาท ตั้งขึ้นมาอย่างน่าแปลกประหลาดมหัศจรรย์ มองดูคล้ายลอยอยู่เฉย ๆ มีคนกล่าวว่าเขาเคยเอาด้ายสายสิญจน์คล้องแล้วหลุดออกมาได้ และยังมีหินอีกลูกอยู่ตรงข้ามกับหินลูกพระบาทนี้ ก็มีรอยพระหัตถ์ไปรับหินก้อนนี้ จากรอยพระพุทธบาทกับรอยพระหัตถ์นั้น ห่างกันประมาณ 5 เมตร และยิ่งแปลกไปกว่านั้น ในก้อนหินตรงกันข้ามกับรอยพระหัตถ์ ยังมีรูปรอยเท้าใหญ่ ซึ่งเรียกกันว่ารอยเท้าพญามาร เพียงแหงนหน้าขึ้นไปจะมองเห็นได้ทันที สูงประมาณ 15 เมตร

         ต่อจากนั้นไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ห่างจากหินลูกนี้ไปเพียง 15 วา มีหินลูกข้างบนเป็นลานและมองเห็นรอยรถหรือรอยเกวียน เมื่อยืนบนหินลูกนั้นมองลงไปทางทิศเหนือจะเห็นถ้ำเต่า หันไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของรอยพระพุทธบาทจะเห็นถ้ำช้าง และถ้ามองจากรอยพระพุทธบาทขึ้นไป จะเห็นหินก้อนหนึ่งมีรูปลักษณะคล้ายช้างจริง เลยจากช้างไปสูงสุดนั้นเรียกกันว่าห้างฝรั่ง เพราะฝรั่งได้ขึ้นไปตั้งห้างส่องกล้องเพื่อทำแผนที่ มองไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ยังมีถ้ำอีกถ้ำหนึ่งเรียกว่าถ้ำสำเภา เพราะมีหินก้อนหนึ่งข้างบนถ้ำมีลักษณะคล้าย ๆ เรือสำเภา และยังมีอีกถ้ำหนึ่งใต้พระบาทนี้เรียกว่าถ้ำตาฤาษี

     พระบาทพลวง หรือ พระพุทธบาทพลวง ประดิษฐานอยู่บน เขาคิชฌกูฎ โดย พระบาทพลวง นี้ เป็นรอยพระพุทธบาทขนาดใหญ่ กว้าง 1 เมตร ยาว 2 เมตร อยู่บนยอดเขาสูงจากระดับน้ำทะเล 1,000 เมตร ที่จังหวัดจันทบุรี และถือว่าเป็นรอยพระพุทธบาทที่สูงที่สุดของประเทศไทย และอยู่ห่างจากตัวเมืองจันทบุรีประมาณ 40 กิโลเมตร

        ทั้งนี้ ประชาชนจะนิยมไปนมัสการพระบาทหลวงเป็นจำนวนมาก เพื่อเสริมสิริมงคลให้กับตัวเอง โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลตรุษจีนถึงช่วงวันมาฆบูชาของทุกปี จะมีประชาชนขึ้นไปนมัสการรอยพระพุทธบาททั้งกลางวันและกลางคืน ขณะที่ทางเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องของเขาคิชฌกูฏ ก็ได้จัดงานนมัสการพระบาทพลวงเป็นประจำทุกปีอีกด้วย

จุดสักการะขอพรที่เขาคิชฌกูฏ
จุดที่ 1 ต้นโพธิ์ พระบาทจำลอง 
        ก่อนจะขอพรสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่าง ๆ บนเขาคิชกูฎ ควรจะกราบไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่วัดพลวงซึ่งเป็นจุดเริ่มแรกเสียก่อน ให้เดินทางอย่างปลอดภัยและเกิดสิริมงคล โดยจุดที่ 1 ตามที่ทางวัดพลวงได้ติดป้ายเอาไว้ให้ประชาชนมาสักการะก่อนเดินทางขึ้นไปสักการะรอยพระพุทธบาทบนเขาคิชกูฎ นั่นคือ พระบาทจำลอง และต้นโพธิ์
จุดที่ 2 ไหว้พระปางต่าง ๆ 9 รูป โดยทำการปิดทองและตั้งจิตขอพรให้ครบ 9 ครั้ง 9 รูป
         ารขอพรไหว้พระในจุดแรกนี้ ก็เพื่อเป็นการขอพรให้คุณพระศรีรัตนตรัยคุ้มครอง เสมือนเป็นใบเบิกทางให้เราเดินทางอย่างปลอดภัย ขอให้ท่านตั้งจิตให้แน่วแน่ ระลึกถึงพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ตลอดทั้งเพยดา เจ้าที่เจ้าทางทั้งหลายที่อยู่บริเวณนั้น รวมไปถึงเทวดาประจำตัวของเราเองด้วย เพื่อคุ้มครองให้เราเดินทางโดยสวัสดิภาพ
จุดที่ 3 หลวงปู่นัง
        หรือพระครูพุทธบริบาล อดีตเจ้าอาวาสวัดพลวง (ขอพรครั้งที่ 1) เนื่องจากหลวงพ่อนังเป็นครูบาอาจารย์ของพ่อท่านเขียนแล้วท่านยังเป็นพระที่มีวัตรอันงดงามและเป็นพระภิกษุปฏิบัติดีปฏิบัติชอบรูปหนึ่ง ครั้นมรณภาพแล้วสังขารของท่านไม่เน่าเปื่อย ในจุดนี้เป็นบริเวณที่ผู้แสวงบุญจะต้องเข้ามากราบสักการะ โดยจุดเขียน ธูปตั้งสัจจะขอในสิ่งที่เราต้องการหน้าห้องกระจก
จุดที่ 4 ประพรมน้ำพระพุทธมนต์
         ให้เป็นสิริมงคลก่อนขึ้นไปบนเขา จุดนี้เป็นจุดสำคัญเช่นกันเนื่องจากการประพรมน้ำพระพุทธมนต์ ก็เพื่อให้เกิดสิริมงคลแล้วยังเป็นพรดี ๆ ที่จะทำให้เราแคล้วคลาด ปลอดภัย
จุดที่ 5 ศาลาพระนอน
        ตั้งสัจจะอธิษฐานที่พระอภิบาลมงคลพุทธไสยาสน์ (ขอพรครั้งที่ 2) ในจุดนี้เราจะเห็นพระพุทธไสยาสน์องค์ใหญ่ มีพุทธลักษณะอ่อนช้อยงดงามประดิษฐานอยู่ ซึ่งเป็นจุดที่ให้นักแสวงบุญได้กราบไหว้สักการะและปิดทอง จากนั้นจึงไปไหว้สักการะองค์พระฤาษีโดยสามารถซื้อไม้เท้าถวายท่านได้
จุดที่ 6 พระเจดีย์ (ขอพรครั้งที่ 3)
        บริเวณนี้เรียกว่า ศิวรถลานพระเจดีย์ หรือจะเรียกได้ว่าเป็นสถานที่พักกลางเขาก็ว่าได้ โดยจะมีก้อนหินใหญ่รูปร่างคล้ายพระเจดีย์ ถวายธูปเทียนกราบสักการะพระเจดีย์และจอพรให้การเดินทางต่อไปนั้นปลอดภัย
จุดที่ 7 พระสีวลี (ขอพรครั้งที่ 3)  ถวายธูปเทียนไหว้องค์พระสีวลี พระสาวกผู้เป็นเลิศในลาภสักการะและขอพรเช่นเดิม
        ระหว่างทางจะสังเกตุได้ว่า หลายคนต่างโปรยกรีบดาวเรืองสีเหลืออร่ามไปด้วย และจะสังเกตเห็นก้านธูปที่ปักไว้ตามโขดหิน หรือแม้แต่กระทั่งก้อนหินเอง แต่ลักษณะการปักจะใช้ด้านบนของธูปปักลงพื้นดินให้เป็นรูปโค้งงอ นั่นกะเพราะความเชื่อที่ว่า หากอธิษฐานว่า ปักธูปในลักษณะนี้ได้ (คือปักแล้วก้านธูปไม่หัก) แสดงว่าเป็นผู้มีบุญและการขอพรนั้น ๆ จะสมดังใจหมาย
จุดที่ 8 พระสีหไสยาสน์
         พระนอนหิน (ขอพรครั้งที่ 5) ซึ่งอยู่บริเวณกลางทางเดิน พระนอนหินนี้เป็นหินที่มีลักษณะรูปร่างคล้ายกับพระพุทธรูปในอิริยาบถบรรทมหงาย ห่มคลุมด้วยผ้าคลุมสีเหลือง ท่านต้องจุดธูปเทียนและอธิษฐานเพื่อทำการขอพร ซึ่งจุดนี้ถือเป็นจุดขอพรครั้งสุดท้าย  และอย่าลืมว่าตลอดการเดินขอพรกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต้องขอเพียง 1 เรื่องเท่านั้น

สิ่งที่ได้จากการแสวงบุญ
         ได้พิสูจน์ความศรัทธา หากเราต้องการพิสูจน์ความศรัทธาที่มีต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่ง การแสวงหาสิ่งนั้นด้วยความยากลำบาก คงเป็นคำตอบที่ไม่ผิดนัก เพราะการแสวงหาต้องใช้ความอดทน ความเพียร จึงจะสำเร็จผลดังเช่นผู้คนมากมายที่มารวมตัวกันอยู่บนดินแดนอันศักดิ์สิทธิ์แห่งนี้ ก็เพราะความศรัทธา ความเชื่อในสิ่งศักดิ์ และที่สุดคือความดีของพระผู้มีพระภาคเจ้า
         หลายคนที่ต้องเข้าคิวต่อแถวเพื่อจะขึ้นรถไปบนเขา หลายคนต้องอดหลับอดนอน เพราะครั้งหนึ่งในชีวิตจะได้มาเยือนสักครั้ง ฉะนั้นใครที่มาแสวงบุญ ณ สถานที่แห่งนี้จึงต้องใช้ความเพียร ความอดทนทั้งทางร่างกายและจิตใจเป็นอย่างมาก คล้ายกับเป็นการทดสอบจิตใจเราด้วยว่าขณะที่มีผู้คนมากมายช่างดูสับสนวุ่นวายเช่นนี้ แล้วภายในจิตใจของเราสับสนวุ่นวายหรือไม่

การเดินทาง
     สามารถเดินทางมาตามถนนสุขุมวิท ถึงทางแยกเข้าตัวเมืองจันทบุรี (สี่แยกเขาไร่ยา ให้เลี้ยวลงถนนทางน้ำตกกระทิง หรือถนนปาราศนราดูร จากทางแยกเขาไร่ยาไปถึงน้ำตกกระทิงประมาณ 20 กิโลเมตร เลยวัดกระทิงไป 400 เมตร ถึงแยกขวามือไปวัดพลวง เป็นถนนลูกรังระยะทาง 3 กิโลเมตร เมื่อถึงวัดพลวง จะเป็นจุดเริ่มต้นขึ้นไปยังยอดเขา มีรถรับจ้างทดเฟืองพิเศษรับไปส่งถึงจุดที่ใกล้ที่สุด และเดินเท้าต่ออีกประมาณ 40 นาที

พิกัดดาวเทียม : n12.935648,e102.117555

แผนที่